O Departamento que entón dirixía Mariano Fernández Vermello asegurou que eses "fallos clamorosos" dos que alertou a xunta de xuíces da xurisdición penal da rexión se emendarían en 30 días, e facía fincapé nas enormes vantaxes desta ferramenta, coa que "se evitarían -dixo- casos como o de Mari Luz".

Murcia só deu a voz de alarma dun cúmulo de deficiencias que non fixeran máis que empezar. Tres meses despois, a implantación de Minerva NOJ, sumada á do sistema de comunicación electrónica Lexnet, que o Ministerio puxo en marcha na Audiencia Nacional, están a sementar diariamente o caos neste Tribunal.

O 3 de febreiro o Decanato da Audiencia empezou a recoller as incidencias rexistradas nos xulgados centrais de instrución. Os problemas viñan de máis atrás, pero non foi ata principios do pasado mes cando se decidiu deixar constancia de cada unha das denuncias. Dende entón entraron unha decena de queixas que tiveron como colofón unha carta do xuíz decano, Santiago Pedraz, ao subdirector xeral de Informática do Ministerio de Xustiza. Por agora non houbo resposta.

Nesa misiva, datada o 26 de febreiro -tres días despois do cesamento de Vermello- e á que tivo acceso ABC, o decano alerta da "grave situación" existente nos xulgados centrais de instrución polas aplicacións informáticas, que non funcionan coa "normalidade e regularidade" que os órganos xudiciais requiren. "Raro foi o día en que a tramitación normal foi ininterrompida (...). Cando non funciona o servidor non se poden realizar notificacións telemáticas aos procuradores nos procedementos penais", os máis delicados e precisamente os que requiren un especial seguimento por canto as consecuencias dunha omisión poden ser desvastadoras, como se viu en moitas ocasións, a última, precisamente, no caso Mari Luz.

Un solo informático

Lexnet, que reduce a escasos segundos as operacións de envío e recepción de notificacións, recursos, autos ou sentenzas ás partes dun procedemento, "tampouco funcionou regularmente", prosegue o texto, ata o punto de que se acumularon notificacións xeradas ao longo dos días, o que provocou un "colapso informático que relantizou" o envío de todas elas.

"Con todos estes antecedentes pódese supoñer o caos administrativo xerado e a grande perda de horas de traballo (...)". Ademais, o Decanato quéixase de que só se puido contar cos coñecementos dun único informático (dependente de Xustiza) para solucionar os problemas que afectaban á totalidade de xulgados, algo que fontes da Audiencia Nacional cualifican de "indignante". A iso súmase que os xulgados centrais de instrución só dispoñen dun escáner, ferramenta imprescindible para o envío "virtual" de resolucións. Se o escáner falla, recordan as fontes citadas, "tampouco é posible realizar as funcións que temos encomendadas".

Os fallos do sistema informático non só puxeron de manifesto na actividade diaria de todos os Xulgados, senón tamén en pleno servizo de garda. Así sucedeu o 22 de xaneiro, cando se produciu a "total paralización de sistema durante practicamente toda a mañá", o que provocou que houbese que deixar constancia de dilixencias xudiciais, como a toma de declaración aos detidos, "no sistema word do ordenador persoal do maxistrado-xuíz". O 3 de febreiro tamén se paralizou a actividade dos xulgados entre as nove e as once da mañá, cando a actividade xurisdicional está en plena ebulición.

Outra das denuncias faise eco do desastroso episodio acontecido o 10 de febreiro, cando "non houbo acceso a internet" e isto impediu acceder ao sistema Lexnet, "co conseguinte atraso nas notificacións xudiciais, que non puideron facerse". Tampouco foi posible en toda a mañá facer transferencias bancarias con outros órganos xudiciais. Os días seguintes tamén se produciron incidentes, "o que produciu unha sobrecarga de notificacións correspondentes a tres días de traballo" e a imposibilidade de comprobar ingresos de fianzas por parte de imputados en distintas causas ou transferencias bancarias con outros órganos. O atraso nas notificacións non é unha cuestión banal en ningún procedemento, pero especialmente non o é nos penais, nos que existen causas con preso que requiren unha maior axilidade na súa tramitación ao estar en xogo situacións persoais. Non obstante, as mesmas fontes sinalan que en casos de urxencia ou vencemento de prazo, as notificacións se fixeron por fax.

O luns 23 de febreiro tocoulle a quenda ao sistema Minerva, que non funcionou en toda a mañá, e o día 24, a Lexnet, que funcionou de forma irregular, "alternando momentos de efectividade e continuidade" con outros de interrupción, recolle outra das queixas ao Decanato. E é que durante o último trimestre do ano pasado o sistema de notificación vía web convivía co soporte papel, co que ante calquera fallo no primeiro, o obxectivo quedaba asegurado co segundo. A partir do 1 de xaneiro a notificación lévase a cabo só por Lexnet, que se ben ten innumerables vantaxes (a eliminación do papel e a inmediatez), posúe o inconveniente dos fallos tecnolóxicos.

Declinan responsabilidades

Nun escrito presentado ante o Decanato o 25 de febreiro, o Xulgado Central de Instrución número 5 (o titular da cal é Garzón) insta a que "se adopten urxentemente as medidas necesarias para que os medios materiais deste xulgado sexan os suficientes e funcionen correctamente". Advirte, ademais, de que "declina toda responsabilidade no atraso das actuacións cando estas non se poidan efectuar por carecer dos medios axeitados".